Realiseer het recht op wonen voor iedereen

Wonen is een grondrecht. Toch is het voor veel mensen niet evident om een woning te vinden. En dat weegt ook op hun andere grondrechten. Zonder dak boven je hoofd is het immers onmogelijk om een leven op te bouwen. 

De voorwaarden om een hypothecair krediet te krijgen, zijn geleidelijk verstrengd en de huurprijzen op de private markt blijven stijgen. De vraag naar sociale woningen, die in de drie gewesten van het land het aanbod ver overstijgt, bevestigt dit. Bovendien blijft het aandeel sociale woningen in het volledige residentiële vastgoedaanbod heel laag, zeker als je het met onze buurlanden vergelijkt. De spreiding van het sociale woningaanbod over het grondgebied van de gewesten is ook heel ongelijk. Sommige gemeenten hebben via sociale huisvestingsmaatschappijen geïnvesteerd in de bouw van toegankelijke woningen voor financieel kwetsbare huishoudens, terwijl andere hiervoor weinig of geen inspanningen doen.

Veel mensen vinden hun weg niet in de vele systemen en openbare instanties voor huisvesting (sociale woningen, gemeentelijke grondregieën, sociale verhuurkantoren enz.) of in de complexe regels en procedures, hoewel dit cruciaal is (om bijvoorbeeld je inschrijving op een wachtlijst voor een publieke woning te handhaven). Dit bemoeilijkt de verwezenlijking van het recht op wonen nog meer.

Bovendien blijkt dat bepaalde groepen het extra moeilijk hebben om een huurwoning te vinden omdat ze gediscrimineerd worden. Het gaat dan in het bijzonder om mensen van een andere origine en mensen die geen arbeidscontract kunnen voorleggen. Maar ook anderen hebben het moeilijk, zoals alleenstaande moeders. Ook personen met een handicap ondervinden heel wat problemen om een private of sociale woning te vinden die aan hun handicap is aangepast. De wet verbiedt discriminatie, maar voor te veel mensen is de zoektocht naar een woonst een ontnuchterende en pijnlijke ervaring omdat ze gediscrimineerd worden. Lokale besturen kunnen dan ook een belangrijke rol spelen op de (private) huurmarkt.

Aanbevelingen:

• Voer een publiek beleid dat de markteffecten corrigeert door te investeren in sociale woningen, zodat het aanbod meer op de vraag is afgestemd.
• Gebruik het lokaal woonoverleg om ook discriminatie op de private huurmarkt op de agenda te plaatsen, de lokale knelpunten in kaart te brengen en naar oplossingen te zoeken.
• Informeer en sensibiliseer over discriminatie op de private huurmarkt.
• Informeer verhuurders over hun verplichtingen om huurprijzen en gemeenschappelijke kosten te afficheren, meer bepaald door een controlemechanisme in te voeren. Deze controle, die de taak is van de gemeente als decentrale overheid, kan in overleg met het Gewest door de gemeente worden uitgevoerd (door een gemeenteambtenaar of een gemeenschapswacht).
• Ga bij de controle van stedenbouwkundige vergunningen strikt na of de projecten voor de bouw/renovatie van appartementsgebouwen aan de gewestelijke toegankelijkheidsvoorschriften voldoen.
• Zorg bij de bouw/renovatie van sociale woningen voor een voldoende groot quotum aangepaste en aanpasbare sociale woningen voor personen met een handicap en voor ouderen.
• Stimuleer particuliere vastgoedontwikkelaars om bij hun nieuwe projecten (bouw van een appartementsgebouw, verkaveling enz.) te zorgen voor een quotum aanpasbare woningen voor personen met een handicap en voor ouderen.
• Richt een dienst op zoals een uniek loket of een cel huisvesting waar alle informatie en het begeleidingsaanbod is samengebracht op een plek die vlot bereikbaar is en dicht bij de burger staat. Die dienst maakt het systeem van overheidssteun overzichtelijker voor alle huishoudens die hiervoor in aanmerking komen.